در این بخش، به دو ریسک با عناوین «مدیریت سرمایه در گردش خالص» و «اندازه‌گیری‌های مالی غیرمنطبق بر اصول پذیرفته شده‌ حسابداری» پرداخته می شود.

ریسک شماره 1: مدیریت اثربخش سرمایه در گردش خالص: 
به‌عنوان ابزار کلیدی برای سنجش بلوغ مالی سازمان در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه‌ مدیریت اثربخش سرمایه در گردش خالص، سازمان می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های خود را به‌طور چشمگیری بهبود بخشیده و موفقیت اقتصادی‌اش را برای مدت طولانی و بدون دغدغه یا با دغدغه‌ای اندک درخصوص نیاز به تامین وجه‌نقد اضافی تضمین کند.
  نقش حسابرسان داخلی برای کمک به بهبود مدیریت سرمایه در گردش خالص، عبارت است از: الف) پروژه‌ای را با تمرکز بر سه فرآیند اصلی و حساب‌های ترازنامه‌ای شامل «حساب‌های پرداختنی»، «حساب‌های دریافتنی»، و «موجودی مواد و کالا» جهت ارزیابی کارآیی و اثربخشی مدیریت، پایش مستمر، و گزارشگری سرمایه‌ در گردش خالص برنامه‌ریزی و اجرا کنند. ب) فرآیندها، رویه‌های اجرایی و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات را به‌عنوان مبنایی برای شناسایی حوزه‌های قابل بهبود، تجزیه‌و تحلیل و مستند کنند. پ) سنجه‌های مورد استفاده در گزارشگری دوره‌ای سرمایه در گردش خالص شامل مراحل جمع‌آوری اطلاعات، محاسبات، توزیع نتایج خروجی و به‌کارگیری آنها را بررسی و ارزیابی کنند. ت) درخصوص فرآیندهای مرتبط با مدیریت سرمایه در گردش و سنجه‌های آن، اجرای بهینه‌کاوی میان سازمان‌های هم‌اندازه، با صنعتی مشابه، و مکان جغرافیایی یکسان را در برنامه‌ خود قرار دهند. 

 ریسک شماره‌ 2: اندازه‌گیری‌های مالی غیرمنطبق بر اصول پذیرفته شده‌ حسابداری
مطابق تعریف قانون «جی (G)» کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، یک سنجه‌ اندازه‌گیری مالی غیرمنطبق بر اصول پذیرفته شده‌ حسابداری؛ سنجه‌ای عددی از عملکرد مالی، وضعیت مالی و جریان وجوه نقد است که گذشته و آینده سازمان را به‌گونه‌ای نشان می‌دهد که دربرگیرنده‌ اطلاعاتی باشد که در انطباق با اصول پذیرفته شده حسابداری آمریکا، ارائه آنها مجاز شمرده نشده یا تعدیل شده‌اند.
چنین اطلاعاتی معمولا به همراه اطلاعات مبتنی بر اصول پذیرفته شده‌ حسابداری یا دیگر اطلاعات منتشر شده درخصوص سود عملیات و با هدف تهیه اطلاعاتی مضاعف بر اطلاعات تاریخی، پیرامون عملکرد آتی مالی سازمان برای سرمایه‌گذاران منتشر می‌شود. مثال پرکاربرد آن می‌تواند ارائه‌ سود تعدیل شده از محل کسر اقلام غیرمکرر از سود حسابداری مبتنی بر اصول پذیرفته شده‌ حسابداری باشد که با هدف ارائه تصویری مقایسه‌پذیر از عملکرد مالی از سالی به سال دیگر صورت می‌گیرد.
در راستای افزایش مزایا و کاهش مخاطرات به‌کارگیری و گزارش این سنجه‌ها، حسابرسان داخلی می‌توانند موضوعات زیر را مدنظر قرار دهند: الف) فرآیند محاسبه سنجه‌های مالی غیرمنطبق با اصول پذیرفته شده را ارزیابی کرده و آن را به‌چالش بکشند ب) طراحی و اثربخشی کنترل‌های ناظر بر محاسبه‌ این سنجه‌ها را از منظر صحت و ثبات‌رویه ارزیابی کنند. پ) شاخص‌ها و سیستم‌هایی را برای ایجاد اطمینان از صحت این شاخص‌ها به‌صورت منظم برای مدیران اجرایی ایجاد کنند. ت) رعایت قوانین و مقررات مرتبط و راهنماهای عملی ضروری برای انتشار این سنجه‌ها را ارزیابی کنند.

محمد غواصی کناری، دانشجوی دکترای حسابداری دانشگاه تهران
شاهرخ شهرابی، دانشجوی دکترای حسابداری دانشگاه تربیت مدرس 

دنیای اقتصاد