شرط ماندگاری آرامش در اقتصاد ایران
آیا التهابات اقتصادی به سمت نقطه پایان در حال حرکت است؟ اگر پاسخ این سوال مثبت است، آیا این پایان دائمی است یا موقتی؟
متناقض از این جهت که رفتار اقتصاد کلان در دو سال ۹۷ و ۹۸ در ظاهر معکوس شواهد موجود است؛ تنش‌ها در سال ۹۸ تشدید شده اما متغیرهای اقتصاد کلان رو به بهبودی حرکت می‌کنند. به‌عنوان مثال، در حالی که رشد شاخص قیمت در ۴ ماه منتهی به مرداد ماه سال جاری حدود ۴ درصد بوده، رشد شاخص بهای کالاها و خدمات در ۴ ماه پایانی سال گذشته حدود ۸ درصد بوده است. درخصوص بازار ارز و سایر بازارها نیز چنین مقایسه‌ای صدق می‌کند.
مسعود نیلی درخصوص راز آرامش اقتصاد در ماه‌های اخیر به سه متغیر مهم «واکنش طبیعی اقتصاد»، «انتظارات» و «سیاست‌گذاری» اشاره کرد. به گفته نیلی «اتفاق محوری که در اقتصاد ما رخ داده و آرامش نسبی امروز را به وجود آورده همه و همه حول یک واکنش طبیعی اقتصاد خلاصه می‌شود و آن تعدیل بیش از اندازه نرخ ارز -به‌صورت overshoot- است. به عبارت دیگر، اقتصاد ایران تحت تاثیر انتظارات، هزینه تنش‌های سیاسی ماه‌های گذشته را در سال ۱۳۹۷ پرداخت کرد. بنابراین امسال که واقعا به سمت شرایط سخت حرکت کرده‌ایم، چون آثار آن قبلا از طریق انتظارات و واکنش طبیعی اقتصاد مشاهده شده، سیاست‌گذار نباید به اشتباه فکر کند آنچه امسال انجام می‌دهد، در حال نتیجه دادن است».
درخصوص اینکه چه مجموعه عواملی منجر به ادامه جریان آرامشی فعلی شده و چه متغیرهایی منجر به خروج از فاز آرامش می‌شوند، کارشناسان اقتصادی متغیرهای مشترکی مانند «کسری بودجه»، «کنترل نقدینگی» و «عواملی سیاسی» را مورد تاکید قرار دادند. مسعود نیلی درخصوص پرسش دوم تاکید می‌کند: «اگر چه ما می‌توانیم فشار سنگینی روی کاهش هزینه‌ها بیاوریم، ولی باز هم شکاف‌های بزرگی باقی خواهد ماند. به نظر من کسری بودجه و رفتار دولت در قبال آن متغیر کلیدی و تعیین‌کننده روند آینده تورم است».